Κυριακή 15 Νοεμβρίου 2015

Τα 10 βιβλία που θα σου χτίσουν μία φιλοσοφία ζωής!



Τα οφέλη του διαβάσματος είναι ανεκτίμητα καθώς μέσα από ένα βιβλίο δεν ταξιδεύεις απλά σε ένα καινούριο κόσμο αλλά προσφέρεις και στον εαυτό σου γνώση που προκαλεί μία «θύελλα» συναισθημάτων.

Πολλά έχουν γραφτεί και άλλα τόσα έχουνε ειπωθεί για το τεράστιο αντίκτυπο που έχουν τα βιβλία στο μυαλό του ανθρώπου και κατά συνέπεια στη ζωή του. Το διάβασμα βιβλίων προσφέρει πνευματική εγρήγορση, γνώση, βελτιώνει την μνήμη και την συγκέντρωση. Ο βιβλιοφάγος έχει πνευματική εγρήγορση, επεκτείνει συνεχώς το λεξιλόγιο του, αποκτά αναλυτικές διανοητικές ικανότητες και καλύτερες ικανότητες γραπτού λόγου, γεγονός που τον βοηθά να εκφραστεί με σαφήνεια και περιεκτικότητα-γραπτά και προφορικά. Επίσης μειώνει το άγχος, προσφέρει ηρεμία και είναι δωρεάν ψυχαγωγία.

Η ιστοσελίδα LifeSpan παρουσίασε δέκα κλασσικά βιβλία που προσφέρουν όλα τα παραπάνω οφέλη και κάνουν τους ανθρώπους να δούνε τον κόσμο από μία διαφορετική οπτική γωνία.


«Η Δίκη» Φραντς Κάφκα



 Ένα από τα πιο γνωστά έργα του Κάφκα, Η Δίκη, αφηγείται την ιστορία ενός άνδρα που διώκεται για ένα έγκλημα που δεν ξέρει ούτε ο ίδιος αλλά ούτε κιόλας αποκαλύπτεται στον αναγνώστη. Το βιβλίο αποτελεί ένα παράδειγμα για τον εφιάλτη που μπορεί να βιώσει ο άνθρωπος λόγω της γραφειοκρατίας και της αδικίας. Γενικά τα μυθιστορήματα του Κάφκα είναι ατελή και «Η Δίκη» δεν αποτελεί την εξαίρεση αλλά παρ’ όλα αυτά υπάρχει ένα κεφάλαιο που δίνει το τέλος της ιστορίας. Ο Φραντς Κάφκα είναι ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς του 20ου αιώνα ενώ έχει επηρεάσει έντονα ρεύματα όπως τον υπαρξισμό.



«Οι αδελφοί Καραμαζώφ» Φίοντορ Ντοστογιέφσκι



 Το τελευταίο έργο του Ντοστογιέφσκι χρειάστηκε δύο χρόνια για να ολοκληρωθεί. Ένα φιλοσοφικό μυθιστόρημα που χαρακτηρίζεται από το πάθος, οι Αδερφοί Καραμαζώφ πρέπει να υπάρχουν σε κάθε βιβλιοθήκη. Ο συγγραφέας μιλάει για την Ρωσία του 19ου αιώνα, την ηθική, την ελεύθερη βούληση ενώ μπαίνει βαθιά στις συζητήσεις για τον Θεό. Το πνευματικό δράμα μεταφέρει τους ηθικούς αγώνες που αφορούν την πίστη, την αμφιβολία και το λόγο στον εκσυγχρονισμό της Ρωσίας.



«Εκατό Χρόνια Μοναξιάς» Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες



 Το βιβλίο του πρόσφατα εκλιπόντος συγγραφέα είναι μία απίστευτα αλληγορική αποτύπωση του κόσμου που ζούμε. Αφηγείται την ιστορία της οικογένειας Μπουέντια, της οποία ο αρχηγός ορίζει την πόλη Μακόντο. Το μυθιστόρημα μαγικού ρεαλισμού αποδεικνύει ότι η μοναξιά τελικά είναι ο δρόμος για την ευτυχία, ενώ μιλάει για τον θρίαμβο και την καταστροφή, την γέννηση και τον θάνατο, την χαρά και την απόγνωση. Το έργο είναι ένα αριστούργημα της τέχνης της μυθοπλασίας και ένας πολύ σημαντικός εκπρόσωπος της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας του 20ου αιώνα.



«1984» Τζορτζ Όργουελ



 Ξεκίνησε ως ένα δυστοπικό μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας αλλά ο εφιάλτης γίνεται ολοένα και πιο πραγματικός στις μέρες μας. Η ιστορία λαμβάνει χώρα στο Airstrip One (παλαιότερα γνωστό ως Μεγάλη Βρετανία), επαρχία του κράτους της Ωκεανίας. Ο φανταστικός κόσμος του Όργουελ είναι διαρκώς σε πόλεμο, με κυβερνητική παρακολούθηση και έλεγχο του μυαλού που υπαγορεύεται από το πολιτικό σύστημα. Το έργο περιγράφει την ζωή ενός ανθρώπου που ελέγχεται από την κυβέρνηση και όποιος δεν ακολουθεί τις εντολές τιμωρείται για τις ανεξάρτητες σκέψεις και αποφάσεις του.


Η τυραννία συνοψίζεται από τον «Μεγάλο Αδερφό», ένα κόμμα ηγέτη που απολαμβάνει μια έντονη λατρεία της προσωπικότητας και δικαιολογεί την καταπιεστική εξουσία του με την πρόθεση να φέρει μεγαλύτερο καλό. Ο Γουίλιαμ Σμιθ, πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος, εργάζεται στο υπουργείο Αλήθειας και είναι αρμόδιος για την προπαγάνδα. Ο Σμιθ γράφει ξανά τα άρθρα των παρελθοντικών εφημερίδων έτσι ώστε το ιστορικό αρχείο να εξυπηρετεί αυτούς που κυβερνούν. Πολλοί από τους όρους και τις έννοιες που χρησιμοποιούνται στο βιβλίο του 1984 έχουν εισέλθει σε καθημερινή χρήση μετά τη δημοσίευσή του έργου το 1949. Επιπλέον , το βιβλίο έχει διαδοθεί το επίθετο «Οργουελικός», που χαρακτηρίζεται από μυστική παρακολούθηση, επίσημη εξαπάτηση και χειραγώγηση του παρελθόντος με ολοκληρωτικές ή αυταρχικές καταστάσεις.


«Φύλακας στη Σίκαλη» Τζ. Ντ. Σάλιντζερ



 Το μυθιστόρημα γράφτηκε το 1951 και είχε ως στόχο το ενήλικο αναγνωστικό κοινό. Ωστόσο έγινε σύντομα δημοφιλές στους εφήβους καθώς πραγματεύεται θέματα όπως η αποξένωση και το εφηβικό άγχος. Το μυθιστόρημα έχει συμπεριληφθεί στη λίστα με τα καλύτερα της αγγλικής γλώσσας από το 1923 μιας και ασχολείται με πολύπλοκα ζητήματα όπως της ταυτότητας, των σχέσεων και της αποξένωσης.



«Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια» Χάρπερ Λι



 Εκδόθηκε το 1960 και αμέσως έγινε πολύ δημοφιλές και επιτυχημένο. Μάλιστα, έχει πάρει και βραβείο Πούλιτζερ και είναι ένα από τα κλασσικότερα έργα της αμερικανικής λογοτεχνίας. Ο Λι αφηγείται μία ιστορία που βασίζεται σε παρατηρήσεις του συγγραφέα μιας οικογένειας και των γειτόνων της. Τα γεγονότα συνέβησαν στην ιδιαίτερη πατρίδα του συγγραφέα, όταν εκείνος ήταν δέκα ετών. Με την ζεστασιά και το χιούμορ του, ο Χάρπερ Λι κέρδισε τους αναγνώστες ενώ ταυτόχρονα κατάφερε να θίξει πολύ σοβαρά θέματα, όπως τον βιασμό και την φυλετική ανισότητα.



«Ο Μικρός Πρίγκιπας» Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερί


 Ο Γάλλος αριστοκράτης, αεροπόρος, συγγραφέας και ποιητής Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερί μιλάει για την αγάπη και την απώλεια, την περιέργεια, την ομορφιά και πάνω από όλα την ψυχική αγνότητα και αθωότητα με την οποία προσεγγίζει τα πράγματα ο Μικρός Πρίγκιπας που είναι ερωτευμένος με ένα τριαντάφυλλο. Το βιβλίο του Εξυπερί είναι το πιο πολυδιαβασμένο και το πιο μεταφρασμένο βιβλίο καθώς έχει αποδοθεί σε περισσότερες από 250 γλώσσες και διαλέκτους όπως επίσης και στο σύστημα Μπράιγ.


«Άννα Καρένινα» Λέων Τολστόι



 Μυθιστόρημα για το πάθος και τον έρωτα και τις επιπτώσεις που έχει η απιστία και η ζήλια, η Άννα Καρένινα είναι μια σπαρακτική ιστορία. Ο Τολστόι αφηγείται την σχέση της επαναστατικής Άννας με τον ελκυστικό αξιωματικό Βρόνσκι. Η τραγωδία ξεκινάει όταν η Άννα απορρίπτει τον απαθή γάμο της και στέκεται ενάντια στις επικρίσεις της κοινωνίας της Ρωσίας του 19ου αιώνα. Ο Τολστόι παίζει με τις αντιθέσεις της πόλης και της χώρες όπως επίσης και με όλες τις παραλλαγές της ζωής, του έρωτα και της οικογενειακής ευτυχίας.



«Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος» Αλντους Χάξλεϊ



 Ένα από τα πιο αξιόλογα και μαγευτικά έργα της λογοτεχνίας, ο Θαυμαστός Καινούριος Κόσμος έχει γίνει το σύμβολο του ψεύτικου καθεστώτος της καθολικής ευτυχίας. Ο συγγραφέας μας ταξιδεύει σε ένα μέλλον όπου όλοι είμαστε ευχαριστημένοι θεωρητικά, στην αρχετυπική δυστοπία, και αν αυτό είναι τεχνικά εφικτό , γιατί δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη βιοτεχνολογία για να απαλλαγούμε από τον ψυχικό πόνο εντελώς. Ο κόσμος του Χάξλεϊ είναι απαλλαγμένος από την αγάπη και το πάθος ενώ ο συγγραφέας θέτει ανησυχητικά συναισθήματα στον αναγνώστη αφού η κοινωνία που του περιγράφει είναι παραδομένη αλλά εκείνος (αναγνώστης) έχει την αίσθηση της χαρούμενης αναμονής. Ο κόσμος του, χαρακτηρίζεται σαν τον «ιδανικό εφιάλτη» και η ευτυχία συνδέεται με την κατανάλωση μαζικά παραγόμενων αγαθών και το επιπόλαιο σεξ. Το 1999, η σύγχρονη βιβλιοθήκη κατέταξε το συγκεκριμένο έργο 5ο στον κατάλογο των 100 καλύτερων μυθιστορημάτων της αγγλικής γλώσσας του 20ου αιώνα.



«Άμλετ» Ουίλιαμ Σαίξπηρ



 Η τραγωδία του Σαίξπηρ λαμβάνει χώρα στην Δανία όπου ο πρίγκιπας Άμλετ προσπαθεί να εκδικηθεί τον σφετεριστή θείο του και την μητέρα του Γερτρούδη για την δολοφονία του πατέρα του. Το έργο αποπνέει έντονα αληθινή και προσποιητή τρέλα , συντριπτική θλίψη και οργή και ερευνά τα θέματα εκδίκησης, αιμομιξίας, προδοσίας και ηθικής διαφθοράς. Το έργο έχει εμπνεύσει συγγραφείς όπως ο Γκαίτε και ο Ντίκενς αλλά και ο Τζόις και ο Μέρτνοχ.


6 διάσημα βιβλία που απαγορεύτηκαν επειδή θεωρήθηκαν «βλάσφημα»


Σε περίπτωση που δεν το γνωρίζατε, η εβδομάδα που διανύουμε (28/9 – 4/10) είναι η Διεθνής Εβδομάδα Απαγορευμένων Βιβλίων, κατά την οποία γιορτάζουμε κάθε χρόνο τα βιβλία των οποίων η κυκλοφορία απαγορεύτηκε επειδή θεωρήθηκε πως το περιεχόμενό τους ήταν «βλάσφημο» και «ασεβές» προς τα χρηστά ήθη.

Επί χιλιετίες, οι κυβερνήσεις και οι κοινωνίες χρησιμοποιούσαν νομικά και εμπορικά μέσα για να λογοκρίνουν ιδέες και εκφράσεις που αντιτασσόταν στις παγιωμένες πεποιθήσεις. Η απαγόρευση «βλάσφημων» βιβλίων θωρακίζει τις θρησκείες, τα δόγματα και τους πολιτικούς ημίθεους από την κριτική και τον όποιο εμπεριστατωμένο έλεγχο. Αναιρεί την ελευθερία της έκφρασης με σκοπό να διατηρήσει μια ανελεύθερη ειρήνη.

Αυτή είναι μια λίστα με τα πιο γνωστά βιβλία που απαγορεύτηκαν σε διάφορα σημεία του κόσμου, επειδή διατάρασσαν το status quo της εκάστοτε χώρας.

1. Η Βίβλος



Ναι, η Βίβλος είναι γεμάτη βία και πρόστυχες σκηνές σεξ, αυτοί όμως δεν ήταν οι λόγοι για τους οποίους απαγορεύτηκε σε πολλές χώρες. Στην Κεντρική Ασία, η έκδοση, η εισαγωγή και η διακίνηση τους θρησκευτικού αυτού βιβλίου απαγορεύτηκαν ώστε να αποτραπεί ο «εξτρεμισμός». Στη Μαλαισία, κάθε Βίβλος στη γλώσσα μαλάι είχε απαγορευτεί εκτός των ορίων της εκκλησίας, ώστε να προστατεύσει την «εθνική ασφάλεια». Στη Βόρεια Κορέα η κατοχή της Βίβλου ήταν παράνομη επειδή, για να μην τα πολυλογούμε, τα περισσότερα πράγματα εκεί είναι απαγορευμένα. Οι κυβερνήσεις συχνά ελέγχουν και περιορίζουν τις κοινότητες των πιστών υπό τον φόβο πως θα απειλήσουν την κυριαρχία τους. Κόβουν, λοιπόν, την πρόσβαση στην Αγία Γραφή και απαγορεύουν τον προσηλυτισμό, ενώ παράλληλα προσποιούνται πως υπερασπίζονται την ελευθερία της θρησκείας και των πεποιθήσεων στα συντάγματά τους.

2. Ο Κώδικας Ντα Βίντσι

                               

Το Λίβανο απαγόρευσε το μπεστ σέλερ του Νταν Μπράουν το 2004, όχι λόγω έλλειψης λογοτεχνικής αξίας (αυτό ίσως να το καταλαβαίναμε), αλλά επειδή οι ηγέτες της Καθολικής Εκκλησίας είχαν πρόβλημα με τον πλασματικό ισχυρισμό ότι (spoiler alert) ο Ιησούς παντρεύτηκε την Μαρία τη Μαγδαληνή και απέκτησε παιδί μαζί της. «Είναι δύσκολο για εμάς να δεχτούμε αυτά τα πράγματα, ακόμα κι αν υποτίθεται πως είναι μυθοπλασία», είχε πει ο τότε πρόεδρος του Καθολικού Κέντρου Πληροφοριών του Λιβάνου, πάτερ Abdou Abu Kasm, στο BBC, μετά την απόσυρση του βιβλίου από τις προθήκες των βιβλιοπωλείων. «Ο Χριστιανισμός δεν έχει να κάνει με τη συγχώρεση στο σημείο προσβολής του ίδιους του Ιησού Χριστού». Το MARCH, ένα λιβανέζικο κίνημα πολιτικών δικαιωμάτων, έχει φτιάξει μια λίστα με τα βιβλία που απαγορεύτηκαν στο Λίβανο για παρόμοιους λόγους, όπως το «Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ» και η «Εκλογή της Σόφι».

3. Χάρι Πότερ


Το 2002 το Υπουργείο Παιδείας και Νεολαίας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων έγινε κανονικός Voldemort, απαγορεύοντας στον μικρό μάγο να διαφθείρει τα νεαρά μυαλά καθώς, όπως ισχυρίστηκαν, η ιστορία της J.K. Rowling «είναι αντίθετη στις αξίες του Ισλάμ». Με την ίδια απόφαση απαγορεύτηκε η χρήση στα ιδιωτικά σχολεία άλλων 25 βιβλίων, συμπεριλαμβανομένης της «Φάρμας των Ζώων» του Τζορτζ Όργουελ.

4. Το Κοράνι


Το ιερό βιβλίο των Μουσουλμάνων απαγορεύτηκε σε πολλές από τις προαναφερθείσες χώρες για τους ίδιους λόγους που απαγορεύτηκε και η Βίβλος. Το 2013, η ρώσικη πόλη Novorossiysk απαγόρευσε μία συγκεκριμένη μετάφραση του Κορανιού επειδή υποτίθεται πως προωθούσε τον εξτρεμισμό και υποκινούσε τη βία -μια κίνηση που έβαλε το βιβλίο στη μαύρη λίστα της χώρας. Επίσης απαγορεύτηκαν τα έργα του ιδρυτή της Σαϊεντολογίας L. Ron Hubbard, του Τούρκου θεολόγου Said Nursi, πολλές εκδόσεις των Καθολικών, των Μαρτύρων του Ιεχωβά και του Φάλουν Γκονγκ και μια μεγάλη ποικιλία «εξτρεμιστικών» θρησκευτικών κειμένων.

5. Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι


Η Μαλαισία, εκτός όλων των άλλων, δεν συμπαθεί ιδιαίτερα τα παιχνίδια ρόλων και το BDSM. Το Υπουργείο Εσωτερικών της χώρας απαγόρευσε την τριλογία των «Πενήντα Αποχρώσεων του Γκρι» και την πρώτη ταινία, νωρίτερα μέσα στη χρονιά, λέγοντας πως ήταν «πιθανό να είναι επιζήμια στην ηθική», ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Η Μαλαισία απαγόρευσε επίσης το βιβλίο του Καναδού συγγραφέα Irshad Manji, «Allah, Liberty and Love» το 2012, επειδή ήταν αντίθετο στις αρχές του Ισλάμ. Για την ακρίβεια άρχισαν να κάνουν επιδρομές σε βιβλιοπωλεία και να κατάσχουν αντίγραφα του βιβλίου πριν καν προλάβει να οριστεί ο νόμος της απαγόρευσής του.

6. Οι Σατανικοί Στίχοι


Οι περισσότεροι λογοτέχνες δεν καταφέρνουν να εκδώσουν τέσσερα βιβλία. Τα περισσότερα τέταρτα μυθιστορήματα δεν προκαλούν παγκόσμια κατακραυγή και σίγουρα δεν εμπνέουν απόπειρες δολοφονίας. Ο Σαλμάν Ρούσντι πέτυχε και τα δύο με τους «Σατανικούς Στίχους», το μυθιστόρημα που εξέδωσε το 1988 και το οποίο ήταν εμπνευσμένο από τον Προφήτη Μωάμεθ. Το «βλάσφημο» βιβλίο απαγορεύτηκε στην Ινδία, κάηκε στην Μεγάλη Βρετανία και οδήγησε τον Αγιατολάχ Χομεϊνί του Ιράν να εκδώσει φέτφα ζητώντας το θάνατο του Ρούσντι. Απειλές βίας γύρω από αυτή τη διαμάχη κυνηγούν τον Ρούσντι μέχρι και σήμερα. Το 2012 αποχώρησε από μια ομιλία στα πλαίσια του Φεστιβάλ Λογοτεχνίας της Τζαϊπούρ, εν μέσω νέων απειλών για τη ζωή του.

ΠΗΓΗ

Τα 5 βιβλία με τη μεγαλύτερη επιρροή όλων των εποχών

Ο Δαρβίνος και το βιβλίο του «Η Καταγωγή των Ειδών» (On the Origin of Species) του 1859 χαρακτηρίστηκε το βιβλίο που έχει επηρεάσει τον ακαδημαϊκό κόσμο περισσότερο από κάθε άλλο. Το βιβλίο ψηφίστηκε από το 26% όσων συμμετείχαν στην διαδικτυακή ψηφοφορία που διοργανώθηκε στη Βρετανία με αφορμή την Ακαδημαϊκή Εβδομάδα Βιβλίου, και νίκησε τον Πλάτων, τον Καντ και τον Μαρξ.
Ειδικότερα, η λίστα με τα 5 βιβλία με την μεγαλύτερη επιρροή όλων των εποχών είναι:
  1. Η Καταγωγή των Ειδών - Δαρβίνος
  2. Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο - Μαρξ και Ενγκελς
  3. Τα Άπαντα - Σαίξπηρ
  4. Πολιτεία - Πλάτωνας
  5. Κριτική του Καθαρού Λόγου - Καντ
Η λίστα των 20 κορυφαίων ακαδημαϊκών βιβλίων καταρτίστηκε με τη συνεργασία εμπειρογνωμόνων, ακαδημαϊκών, βιβλιοπωλών, βιβλιοθηκονόμων και εκδοτών, με αφορμή την Εβδομάδα Ακαδημαϊκού Βιβλίου στη Βρετανία και το κοινό κλήθηκε να ψηφίσει το βιβλίο με την μεγαλύτερη επιρροή.
Mεταξύ των υποψήφιων προς ψήφιση έργων, βρίσκονταν πασίγνωστα βιβλία όπως:
  • «η Θεωρία της Σχετικότητας» του Αϊνστάιν,
  • το «Δεύτερο Φύλο» της Σιμόν ντε Μποβουάρ,
  • ο «Πρίγκιπας του Μακιαβέλι,
  • το «1984» του Όργουελ
  • και η «Σύντομη Ιστορία του Χρόνου» του Στίβεν Χόγκινς.
____________________________
  Πηγή: IndependentGuardianhuffpost.com
Το είδαμε εδώ

Τρίτη 6 Οκτωβρίου 2015

Μια γνωριμία με τη ζωή & το έργο του Ν. Καζαντζάκη

Την Τρίτη 13/10 στις 21:00 θα πραγματοποιηθεί ομιλία για τη ζωή & το έργο του Ν. Καζαντζάκη 
στον Polyhoros Hania


Η δραστηριότητα θα πραγματοποιηθεί απ' το BookLab, την ομάδα ανάγνωσης του BookSharing!

«Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο·
καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο· 

το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή.»

Μια γνωριμία με τη ζωή και το έργο του Ν. Καζαντζάκη θα μας φέρει πιο κοντά με τις μεγάλες επιταγές της Ασκητικής του, με τις μεγάλες μορφές του Καπετάν Μιχάλη και του Ζορμπά. Να μοχθήσουμε κι εμείς για να βρούμε τον εαυτό μας, το μεγάλο μυστήριο και να εξηγήσουμε κάποια από τα μυστήρια που μας περιβάλλουν. Θα ξαναθυμηθούμε τι σημαίνει άνθρωπος, ζωή, θάνατος, θεός και ελπίδα.


Θα διαβαστούν και θα σχολιαστούν αποσπάσματα από τα έργα του. Μπορεί ο κάθε συμμετέχοντας να φέρει τα αγαπημένα του!


Πληροφορίες:

Διεύθυνση: Τζανακάκη 21, Χανιά (1ος όροφος δεξιά)
τηλ.: 697 2897158
e-mail: polyhoros.hania@gmail.com

Δευτέρα 21 Σεπτεμβρίου 2015




Όσο δύσκολο και αν είναι πλέον να το φανταστεί κανείς, στην εποχή της απόλυτης κυριαρχίας του «Game of Thrones», κάποτε το fantasy και ο χώρος της «ηρωικής φαντασίας» ήταν πραγματικά για τους «λίγους». Εάν έχει αλλάξει αυτό εδώ και αρκετά χρόνια, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη δουλειά και τα έργα ενός συγγραφέα ο οποίος, πέραν της απήχησης που έχει στο ευρύ κοινό (από τους φίλους της λογοτεχνίας μέχρι τους gamers κ.ο.κ) θεωρείται δικαίως μία από τις σημαντικότερες μορφές της αγγλόφωνης λογοτεχνίας: ο λόγος φυσικά για τον Τζον Ρόναλντ Ρούελ Τόλκιν, ο οποίος, μαζί με τον Ρόμπερτ Χάουαρντ, δημιουργό του «Κόναν», αποτελούν τους «πατέρες» του οικοδομήματος που σήμερα είναι ο χώρος του fantasy, με τα σπαθιά, τους δράκους και τα άλλα φανταστικά του όντα, τις μαγείες και όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τα οποία μαγεύουν το κοινό παγκοσμίως.




Χωρίς τον Τόλκιν πιθανότατα δεν θα υπήρχε το «Game of Thrones» (ακόμα και αν το συγκεκριμένο setting θεωρείται περισσότερο low fantasy, με πολύ λιγότερα «φανταστικά» στοιχεία από τη «Μέση Γη» του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών»). Το έργο του έχει επεκταθεί πέρα και πάνω από τη λογοτεχνία, εμπνέοντας από ταινίες μέχρι βιντεοπαιχνίδια αλλά και μουσική (με ιδιαίτερη έμφαση στον χώρο του metal). Η «έκρηξη» της βιομηχανίας του fantasy, επήλθε μετά την τεράστια επιτυχία της κινηματογραφικής τριλογίας του «Lord of the Rings», ενώ, πολύ νωρίτερα, η ίδια η λογοτεχνία του φανταστικού είχε από δεκαετίες διαμορφωθεί σε μεγάλο βαθμό βάσει των προτύπων που είχαν τεθεί από τα έργα του Τόλκιν, με τα ξωτικά, τους νάνους και τα κάθε λογής φανταστικά πλάσματα, αλλά και την όλη αίσθηση της αέναης, ξεκάθαρης μάχης ανάμεσα στο καλό και το κακό- μακριά από μετέπειτα προσεγγίσεις του fantasy όπως τις «γκρίζες» καταστάσεις και χαρακτήρες του «Game of Thrones», τους αντιήρωες τύπου Έλρικ του Μελνιμπονέ (Μάικλ Μούρκοκ), εξαιρετικά πολύπλοκους κόσμους όπως στο «Malazan Book of the Fallen» και άλλα πολλά έργα που κατέληξαν να αποτελούν ορόσημα της φανταστικής λογοτεχνίας.

Η ζωή του Τόλκιν




O Τζον Ρόναλντ Ρούελ Τόλκιν γεννήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 1892 και πέθανε σε ηλικία 81 ετών, στις 2 Σεπτεμβρίου 1973. Πέρα από συγγραφέας- εμβληματική μορφή του fantasy, ήταν ένας απο΄τους πλέον εξέχοντες Άγγλους φιλολόγους, με ιδιαίτερα σημαντικό ακαδημαϊκό, αλλά και ποιητικό έργο. Με βαθύτατη γνώση της αγγλικής γλώσσας και λογοτεχνίας – έχοντας διδάξει και στην Οξφόρδη- τιμήθηκε με τον τίτλο του Διοικητή του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας από τη βασίλισσα Ελισάβετ, και θεωρείται ένας εκ των κορυφαίων Βρετανών συγγραφέων από το 1945 και μετά, αλλά και σημαντικότατος γλωσσολόγος (άλλωστε οι γλώσσες που δημιούργησε χάριν του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» αποτελούν θρυλικών διαστάσεων επίτευγμα για τα δεδομένα της fantasy λογοτεχνίας).



Οι ρίζες της οικογένειάς του ήταν από τη Γερμανία, αλλά ζούσε στην Αγγλία από τον 18ο αιώνα. Γεννήθηκε στο Μπλουμφοντέιν (Νότια Αφρική) και βρέθηκε στην Αγγλία σε ηλικία τριών ετών, σε ένα ταξίδι που εξελίχθηκε σε μακρά παραμονή, λόγω του θανάτου του πατέρα του από ρευματικό πυρετό. Η οικογένεια πήγε στους γονείς της μητέρας του στο Μπέρμιγχαμ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Μέιμπελ Τόλκιν δίδαξε η ίδια και τα δύο της παιδιά, οπότε ο Ρόναλντ ήταν σε θέση να διαβάζει σε ηλικία τεσσάρων ετών και να γράφει λίγο μετά. Ο θάνατός της το 1904 από οξύ διαβήτη είχε ως αποτέλεσμα η κηδεμονία των γιων της να περιέλθει στον στενό φίλο και πνευματικό της, Φράνσις Μόργκαν, αλλά τελικά τα παιδιά κατέληξαν στον θείο τους, Λόρενς Τόλκιν, μέχρι που ο Μόργκαν έδωσε τα αδέλφια στην Μπία, που είχε μείνει άτεκνη και χήρα απο τον αδελφό της Μέιμπελ, Γουίλ.




Ο Τόλκιν μεγάλωσε στο Ετζμπάστον του Μπέρμιγχαν και ήρθε σε επαφή με την δημιουργία γλωσσών κατά τα προεφηβικά του χρόνια, χάρη σε γλώσσες που είχαν εφεύρει τα ξαδέλφια του και ο ίδιος. Η έφεσή του στην ποίηση προέκυψε λόγω λέσχης που είχε ιδρύσει ο ίδιος και κάποιοι φίλοι του (Tea Club and Barrovian Society). Το 1911 άρχισε να φοιτεί στο Exeter College της Οξφόρδης, αρχίζοντας με Κλασικές Σπουδές και αλλάζοντας σε Αγγλική Φιλολογία και Λογοτεχνία. Αποφοίτησε το 1915. Σημειώνεται ότι το 1914 αρραβωνιάστηκε την Ήντιθ Μέρι Μπραντ, την οποία είχε γνωρίσει στα 16 του, τρία χρόνια μεγαλύτερή του, και παντρεύτηκαν το 1916 (ο έρωτάς τους ενέπνευσε την ιστορία του Μπέρεν και της Λούθιεν).Την ίδια χρονιά ο Τόλκιν βρέθηκε στη Γαλλία, ενώ μαινόταν ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο ίδιος υπηρέτησε ως αξιωματικός σημάτων στο 11ο Τάγμα Τυφεκιοφόρων του Λάνκασαϊρ- αξίζει να σημειωθεί ότι είχε εφεύρει έναν ειδικό κώδικα επικοινωνίας με τη γυναίκα του, για να παρακάμπτει τη λογοκρισία και να την ενημερώνει για τα σημεία όπου βρισκόταν. Βρέθηκε στη μάχη του Σομ και αρρώστησε, με αποτέλεσμα να μεταφερθεί πίσω στην Αγγλία, ενώ πολλοί φίλοι του από το Tea Club and Barrovian Society σκοτώθηκαν κατά τον πόλεμο. Πέρασε το υπολοιπο της θητείας του στα νοσοκομεία, καθώς η υγεία του είχε επιβαρυνθεί πολύ. Είχε αναρρώσει επαρκώς το 1918, ώστε να μπορεί να κάνει την υπηρεσία του στο σπίτι- ενώ την ίδια εποχή απέκτησε και το πρώτο του παιδί, τον Τζον Φράνσις Ρόιελ Τόλκιν.




Μετά το τέλος του πολέμου, η πρώτη του δουλειά ήταν στο Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης, ενώ το 1920 έγινε ο πιο νέος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Λιντς- όπου και συνέγραψε ο ίδιος «Ένα Λεξικό της Μέσης Αγγλικής» αλλά και μια έκδοση του «Ο Σερ Γκαγουέιν και ο Πράσινος Ιππότης», με τον Ε.Β Γκόρντον. Γύρισε στην Οξφόρδη το 1925, ως καθηγητής της Αγγλοσαξονικής, στο Kολλέγιο Πέμπροκ, όπου και συνέγραψε το «Χόμπιτ» και τους δύο πρώτους τόμους του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών». Ήταν η εποχή που άρχιζε να γράφει ιστορίες για τα παιδιά του, με το «Χόμπιτ» να εκδίδεται το 1937. Ο «Άρχοντας των Δαχτυλιδιών» χρειάστηκε 12 χρόνια να ολοκληρωθεί, καθώς μεσολάβησε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Λίγο μετά την έκδοσή του βιβλίου παραιτήθηκε απο το πανεπιστήμιο και έμεινε με τη γυναίκα του Ήντιθ στο Μπορνμάουθ. Το 1971, μετά τον θάνατό της γύρισε στην Οξφόρδη, κοντά στα παιδιά του, και πέθανε μετά από δύο χρόνια. Ο τάφος του, δίπλα στης Ήντιθ, εκτός από τα κανονικά τους ονόματα, γράφει και τα ονόματα του Μπέρεν και της Λούθιεν.




Το ακαδημαϊκό του έργο στη φιλολογία και τη γλωσσολογία θεωρείται τεράστιο. Έμαθε Λατινικά, Γαλλικά και Γερμανικά από τη μητέρα του, και όσο βρισκόταν στο σχολείο έμαθε Μεσαιωνικά Αγγλικά, Αρχαία Αγγλικά, Φινλανδικά, Γοτθικά, Αρχαία Ελληνικά, Ιταλικά, Αρχαία Σκανδιναβικά, Ισπανικά. Ουαλικά και Μεσαιωνικά Ουαλικά. Είχε επίσης γνώση Δανέζικων, Ολλανδικών, Λομβαρδικών, Νορβηγικών, Σερβικών, Ρωσικών, Σουηδικών και άλλες Αρχαίες και Νέες μορφές Γερμανικών και Σλαβικών γλωσσών. Όσον αφορά στις πεποιθήσεις και αντιλήψεις του, ο ίδιος ήταν πιστός ρωμαιοκαθολικός, και θεωρείται ότι πολιτικά ήταν μετριοπαθής συντηρητικός. Δεν έβλεπε θετικά τη βιομηχανοποίηση, ενώ κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου είχε ασκήσει έντονη κριτική στον Ιωσήφ Στάλιν («αυτός ο αιμοβόρος γέρος δολοφόνος»- ωστόσο το 1961 απέρριψε σχόλια περί αντικομμουνιστικών νοημάτων στον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών», λέγοντας ότι είχε συλλάβει το έργο πριν την επανάσταση στη Ρωσία), ενώ είχε ταχθεί ενάντια και στον εθνικοσοσιαλισμό και τον Αδόλφο Χίτλερ- με ιδιαίτερη απέχθεια στη ρατσιστική και αντισημτική ιδεολογία των Ναζί (την οποία χαρακτήριζε ολέθρια και αντιεπιστημονική, με τον ίδιο να έχει πολλούς Εβραίους φίλους), ασκώντας παράλληλα κριτική στις τακτικές ολοκληρωτικού πολέμου που χρησιμοποιήθηκαν από τους Συμμάχους κατά της Γερμανίας και της Ιαπωνίας, αλλά και στην αντιγερμανική προπαγάνδα κατά τον πόλεμο. Ιδιαίτερο σοκ του προκάλεσαν οι ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, με τον ίδιο να χαρακτηρίζει τους επιστήμονες του «Σχεδίου Μανχάταν» ως «παρανοϊκούς φυσικούς».

Το έργο του




Μπορεί να έγινε διάσημος για τον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» και το «Χόμπιτ», ωστόσο το συγγραφικό του έργο είναι πραγματικά τεράστιο, περιλαμβάνοντας πάρα πολλά ποιήματα και ακαδημαϊκά συγγράμματα. Τα μυθιστορήματα και οι νουβέλες/ διηγήματά του περιλαμβάνουν επίσης τα Leaf by Niggle, Τhe Lay of Aotrou and Itroun, Farmer Giles of Ham, The Homecoming of Beorhtnoth Beorhthelm's Son, The Adventures of Tom Bombadil, Tree and Leaf, The Road Goes Ever On και Smith of Wooton Major.




Σε ακαδημαϊκό επίπεδο, ξεχωρίζουν, μεταξύ άλλων (με πολύ πλούσιο μεταφραστικό και δοκιμιακό έργο) τα A Middle English Vocabulary, Sir Gawain and the Green Knight (αξίζει να σημειωθεί ότι o εν λόγω θρύλος μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο, με τον Σον Κόνερι στον ρόλο του Πράσινου Ιππότη), The Devil's Coach Horses, Beowulf: The Monsters and the Critics (το έπος του Μπέογουλφ αποτέλεσε μεγάλο αντικείμενο μελέτης του, όπως και τα έργα γύρω από τον θρύλο του βασιλιά Αρθούρου), Sir Orfeo, English and Welsh, συνεισφορά στο Jerusalem Bible αλλά και το αυτοβιογραφικό Tolkien on Tolkien.

Πάρα πολλές είναι και οι μετά θάνατον εκδόσεις, μεταξύ των οποίων δεσπόζει το επικό Silmarillion (prequel του «Χόμπιτ» και του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών», που περιγράφει την ιστορία και τις προηγούμενες εποχές του κόσμου της Μέσης Γης), το Unfinished Tales of Numenor and Middle-Earth, The Letters of J.R.R. Tolkien, The Old English “Exodus” Text, Finn and Hengest: The Fragment and the Episode, Mr Bliss, The History of Middle-Earth, Roverandom, Beowulf and the Critics, The Children of Hurin, The Legend of Sigurd and Gudrun, The Fall of Arthur, The Story of Kullervo και πολλά άλλα.

Πηγή

Γιατί αγοράζουμε διαρκώς νέα βιβλία ενώ έχουμε εκατοντάδες αδιάβαστα;


Οι βιβλιόφιλοι αναζητούμε το επόμενο βιβλίο που θα διαβάσουμε (ή τα βιβλία που θα διαβάσουμε στα επόμενα 40 χρόνια, για να είμαστε ακριβείς) με την προσήλωση, την απληστία και το πάθος που έχουν οι χρυσοθήρες και οι αλιείς μαργαριταριών.
Στο διαδίκτυο, στα περιοδικά ή τις εφημερίδες, στα βιβλιοπωλεία, στις βιβλιοθήκες φίλων, οπουδήποτε ψάχνουμε με υπομονή. Διαβάζουμε το οπισθόφυλλο, τις πρώτες γραμμές του βιβλίου, σκόρπιες φράσεις από διάφορα κεφάλαια: Για να δούμε αν μας πάει. Ανυπομονούμε να βρούμε έστω και μια φράση για να κουμπώσει με τις εμμονές ή τα ενδιαφέροντά μας. Σκανάρουμε πληροφορίες και ανασύρουμε στο μυαλό άλλα βιβλία που κολλάνε στο θέμα ή τα οποία με κάποιο τρόπο έχουν μια συγγένεια με αυτό που κρατάμε στο χέρι.

Στις βιβλιοθήκες μου, στο σπίτι ή στις βιβλιο-αποθήκες μου (εκεί όπου άλλοι κρύβουν τις κούτες με τα χριστουγεννιάτικα στολίδια εγώ φυλάω τους θησαυρούς μου), έχω μαζέψει βιβλία που θα μου έφταναν για μια ολόκληρη ζωή. Μπορεί και για τις δυο επόμενες. Και δεν υπολογίζω αυτά που έχω χαρίσει, δανείσει, ξεχάσει. Γιατί λοιπόν συνεχίζω να αγοράζω κι άλλα βιβλία, ενώ έχω ήδη ένα βιβλιοπωλείο αδιάβαστο στο σπίτι; Είναι κάποιου είδους απληστία ή μονομανία; Είμαστε οι βιβλιοφάγοι εθισμένοι, όπως άλλοι είναι στον τζόγο ή στο αλκοόλ; Θα προλάβουμε άραγε ποτέ να διαβάσουμε όσα θέλουμε; Θα χορτάσουμε αυτή την αβυσσαλέα πείνα μας;

Η σκέψη με βασανίζει συχνά. Έχω ένα ακόρεστο πλάσμα μέσα μου που θρέφεται με λέξεις, εικόνες, συναισθήματα, έναν βιβλιο-βουλιμικό τύπο που δεν ρουμπώνει ποτέ. Όσο διαβάζει τόσο πεινάει περισσότερο. Τον ηρεμώ αγοράζοντας βιβλία, πηγαίνοντας στις εκθέσεις, του λειαίνω τις γωνίες με ποίηση, του χαρίζω φράσεις και τσιτάτα που τον κάνουν να λάμπει. Όσο κι αν τον φροντίζω, όμως, διαφθείρεται: θέλει κι άλλο κι άλλο, χωρίς σταματημό.

Ψάχνοντας απάντηση, έχω αναζητήσει δυο τρεις έρευνες που ίσως θα μπορούσαν να δώσουν μια επιστημονική εξήγηση: Πέρα, λοιπόν, από την απίστευτη απόλαυση που προσφέρει η ανάγνωση, όταν διαβάζουμε μια ιστορία ή εντοπίζουμε ένα καινούριο μυθιστόρημα που μπορεί να μας ενδιαφέρει πολύ, ο εγκέφαλος απελευθερώνει ντοπαμίνη. Πρόκειται για μία απλή οργανική ουσία που δρα σαν νευροδιαβιβαστής.

«Το σύστημα της ντοπαμίνης ενεργοποιείται σε στιγμές απόλαυσης και καλής διάθεσης. Η βασική δομή της είναι η σεροτονίνη η οποία, ανάλογα σε τι επίπεδα βρίσκεται (χαμηλά ή υψηλά) επηρεάζει την ψυχική διάθεση. Σε μια από τις σχετικές έρευνες βρέθηκε ότι όταν εθελοντές άκουγαν π.χ. μουσική που τους άρεσε, τα επίπεδα ντοπαμίνης στον οργανισμό τους αυξάνονταν» (Wikipedia).

Σύμφωνα με τον Ίαν Ρόμπερτσον, καθηγητή Ψυχολογίας στο Trinity College του Δουβλίνου και συγγραφέα του βιβλίου «The Winner Effect: How Power Affects Your Brain» (εκδόσεις Bloomsbury), «καθετί καινούριο» -σε άλλους η εξουσία, ο καταναλωτισμός, στην περίπτωσή μας τα βιβλία- «προκαλεί εθισμό γιατί αυξάνει τα επίπεδα ντοπαμίνης στο σύστημα της ανταμοιβής του εγκεφάλου και συγκεκριμένα σε μια περιοχή που ονομάζεται επικλινής πυρήνας.

Το σύστημα της ανταμοιβής, όπως αποδεικνύεται τα τελευταία χρόνια, είναι αυτό που μας κάνει ευάλωτους απέναντι στις περισσότερες εθιστικές συμπεριφορές. Σε αυτό επενεργούν επίσης τα ναρκωτικά και το αλκοόλ, πυροδοτώντας έναν μηχανισμό ο οποίος προσφέρει άμεσα μεγάλη απόλαυση αλλά μακροπρόθεσμα οδηγεί στον εθισμό».

Η ντοπαμίνη απελευθερώνεται όταν κάνουμε κάτι καινούριο, όταν ανακαλύπτουμε νέα μονοπάτια και δρόμους που δεν ξέραμε πως υπάρχουν. Αυτό που κάνει δηλαδή ένα καλό βιβλίο, ένας πίνακας, μια ταινία ή μια έξυπνη σειρά. Μας ανοίγει το μυαλό, μας βάζει να ψάχνουμε πληροφορίες με μια απίστευτη δίψα. Βλέπεις, για παράδειγμα, το Lost, το Fringe ή το FlashForward και ξαφνικά «βουτάς» σε μυθιστορήματα κβαντικής φυσικής με παράλληλα σύμπαντα (Ο δαίμονας του Λαπλάς, Η θεωρία των χορδών, Σολάρις κ.α.).

Κολλάς με το Mad Men και επιστρέφεις στη λογοτεχνία των '50s ή τρελαίνεσαι με το Downton Abbey και αναζητάς μυθιστορήματα εποχής με πύργους. Διαβάζεις τη βιογραφία ενός ζωγράφου και αρχίζεις να σκανάρεις παντού πληροφορίες που σχετίζονται με τα έργα, τα κινήματα, τα μέρη που τον αφορούν. Και κάθε φορά νιώθεις τη μαγεία πως ανακάλυψες κάτι καινούριο.

Αυτή την περίοδο διαβάζω με πάθος οτιδήποτε έχει σχέση με την άνοδο του ναζισμού στη Γερμανία τη δεκαετία του '30. Μετά την υπέροχη «Τριλογία του Βερολίνου» του Φίλιπ Κερ (εκδ. Κέδρος) ή το συγκλονιστικό «Στον κήπο με τα θηρία» του Έρικ Λάρσον (εκδ. Μεταίχμιο) αναζητώ οτιδήποτε διαδραματίζεται αυτήν και την επόμενη δεκαετία. Έτσι, εχτές, όταν μια φίλη σε ένα μικρό café του κέντρου μού μίλησε για το βιβλίο «Μόνος στο Βερολίνο» του Hans Fallada (εκδ. Πόλις) δεν μπόρεσα να αντισταθώ.

Πριν επιστρέψω στο σπίτι, έκανα μια στάση στο βιβλιοπωλείο. Όμως επειδή όταν φτάνεις εκεί δεν φεύγεις ποτέ μόνο με ένα βιβλίο, πήρα και μερικά ακόμα για να μην μικραίνει η στοίβα με τα αδιάβαστα πλάι στο κρεβάτι: Δεν-υπήρχε-περίπτωση-να-μην-πάρω (ξανά, ξανά και ξανά) τον «Υπέροχο Γκάτσμπυ» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα σε μετάφραση Άρη Μπερλή, το «Σημείο Ωμέγα» του Ντον Ντε Λίλλο (εκδ. Εστία), το παλιότερο Dolce Agonia της Nancy Huston (εκδ. Άγρα) το οποίο ήταν σε προσφορά (€2,95!) αλλά και το καινούριο μυθιστόρημα του Άρη Μαραγκόπουλου «Το χαστουκόδεντρο» (εκδ. Τόπος).

Y.Γ. Στο γυρισμό, είχα μια μεγάλη τσάντα γεμάτη βιβλία και έναν εγκέφαλο με ντοπαμίνη στο μάξιμουμ. Χαρούμενος περπατούσα με μια τεράστια ομπρέλα κάτω από τη βροχή, με το Spring 1 από το άλμπουμ «Vivaldi, The Four Seasons. Recomposed by Max Richter» (που κυκλοφόρησε πρόσφατα από την Deutsche Grammophon) να παίζει σε repeat στο iPod. Μια μαγική σύνθεση που μοιάζει, όπως πολύ όμορφα περιγράφει σε άρθρο του στην Καθημερινή ο Ηλίας Μαγκλίνης, «σαν να αναδύεται μέσα από μια ανήσυχη θάλασσα.

(...) Κι έπειτα, έρχεται ένας μικρός σεισμός: ένας ελάσσων τόνος που δίνεται από ένα απαλό τσίμπημα άρπας, για να προστεθούν άλλα έγχορδα στη συνέχεια, γεφυρώνοντας τον κλασικό, μπαρόκ ήχο του Ιταλού συνθέτη με μια μελαγχολική σύγχρονη ατμόσφαιρα, ένα κλίμα αναπόλησης που φτάνει, μέσα από ένα ελεγχόμενο κρεσέντο, σε μια κατάσταση φορτισμένων μα κατασταλαγμένων αισθημάτων: ας πούμε, το αίσθημα ότι παρά τα σφάλματα, τις αστοχίες, τις αδικίες που έχεις υποστεί και τον πόνο που προκάλεσες σε αγαπημένα πρόσωπα ή στον εαυτό σου, κάθε διαδρομή είχε την ουσία της, την αναγκαιότητά της».